Każda pełnoletnia osoba, która nie jest ubezwłasnowolniona może sporządzić testament i w nim dobrowolnie rozdysponować swoim majątkiem. Każdy z nas posiada prawo wskazać w testamencie osoby zupełnie nam obce, niespokrewnione. Zdarza się, że po zmarłej osobie, rodzina nie otrzyma nawet małej części majątku, który by przysługiwał przy dziedziczeniu ustawowym. W przypadku pominięcia w testamencie najbliższej rodziny, rodzina ta posiada możliwość uzyskania części spadku dzięki instytucji kodeksu cywilnego – zachowku. Należy przyznać, iż instytucja ta ma podłoże humanitarne – tzn. ma na celu niejako zadośćuczynić najbliższym spadkodawcy za to, że zostali pominięci w testamencie. Co ciekawe, uprawniony do zachowku nigdy nie może zażądać wydania jakiejkolwiek rzeczy, która jest zaliczona do spadku, a jedynie może domagać się zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Wysokość zachowku zależeć będzie od wartości części majątku, która należałaby się danej osobie w razie dziedziczenia ustawowego. Na ogół wynosi on połowę, a w przypadku dzieci, wnuków, prawnuków, małżonka i rodziców, którzy otrzymaliby spadek ustawowy, a są trwale niezdolni do pracy należy się 2/3 tego co otrzymaliby w drodze dziedziczenia ustawowego.
Tak więc, jeśli osoba nie została uwzględniona w testamencie a otrzymałaby poprzez dziedziczenie ustawowe 1/3 majątku po zmarłym, to dzięki instytucji zachowku posiada możliwość ubiegania się o część spadku w proporcji 1/6.
Ważną kwestią podczas ustalania wysokości zachowku jest określenie wartości całego majątku spadkodawcy. Od tej kwoty zachowek będzie proporcjonalnie liczony. Składa się na niego nie tylko to, co zmarły pozostawił w chwili śmierci, ale również darowizny, także te poczynione na rzecz osób obcych.
Przy wyliczaniu wysokości udziałów, bierze się pod uwagę wszystkich ustawowych spadkobierców.
Jeśli zobowiązany do zapłacenia zachowku – pomimo skierowania do niego wezwania do zapłaty – nie wykaże chęci, aby sprawę załatwić polubownie, niezbędne będzie skierowanie sprawy na drogę sądową.
Właściwym do wniesienia pozwu jest sąd właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. Pozew o zachowek mogą wnieść do sądu tylko osoby uprawnione do zachowku, nim to jednak zrobią muszą złożyć w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku.
Roszczenie o zachowek może ulec przedawnieniu. Termin przedawnienia wynosi 5 lat, licząc od dnia ogłoszenia testamentu.
ADWOKAT ARTUR ŁASICKI
Dodaj komentarz